.jpg "مقاومت بر حق")
برای خواندن حدیث به ادامه مطلب بروید ....
الإمام الصادق علیه السلام ـ فیما وَعَظَ لُقمانُ ابنَهُ ـ : صُم صَوماً یَقطَعُ شَهوَتَکَ ، ولا تَصُم صَوماً یَمنَعُکَ مِنَ الصَّلاةِ ؛ فَإِنَّ الصَّلاةَ أحَبُّ إلَى اللّه ِ مِنَ الصِّیامِ .
امام صادق علیه السلام ـ در بیان نصایح لقمان علیه السلام به پسرش ـ : روزه اى بگیر که شهوتت را قطع کند و روزه اى نگیر که از نماز، بازت دارد؛ زیرا نماز ، نزد خدا محبوب تر از روزه است .
الإمام الصادق علیه السلام :قالَ لُقمانُ لاِبنِهِ : یا بُنَیَّ ، لِکُلِّ شَیءٍ عَلامَةٌ یُعرَفُ بِها ، ویُشهَدُ عَلَیها ... ولِلعالِمِ ثَلاثُ عَلاماتٍ : العِلمُ بِاللّه ِ ، وبِما یُحِبُّ ، وبِما یَکرَهُ .
امام صادق علیه السلام :لقمان به پسرش گفت: «اى پسرم! هر چیز نشانه اى دارد که بدان شناخته مى شود و بر اساس آن ، گواهى مى گردد. دانشمند نیز سه نشانه دارد : شناختن خدا و آنچه خداوند دوست دارد و آنچه دوست ندارد» .
الإمام الصادق علیه السلام :کانَ فیما وَعَظَ لُقمانُ ابنَهُ أن قالَ لَهُ : یا بُنَیَّ ، اِجعَل فی أیّامِکَ ولَیالیکَ وساعاتِکَ نَصیباً لَکَ فی طَلَبِ العِلمِ ، فَإِنَّکَ لَن تَجِدَ لَهُ تَضییعا مِثلَ تَرکِهِ .
امام صادق علیه السلام :یکى از نصایح لقمان به پسرش ، این بود که گفت : «اى پسرم! بخشى از روز و شب و ساعات خود را براى دانش پژوهى قرار ده؛ زیرا هیچ زیانى را مانند ترک آن نخواهى یافت» .
الإمام الصادق علیه السلام ـ فیما وَعَظَ لُقمانُ ابنَهُ ـ : یا بُنَیَّ ، إن تَأَدَّبتَ صَغیراً انتَفَعتَ بِهِ کَبیراً ، ومَن عَنى بِالأَدَبِ اهتَمَّ بِهِ ، ومَنِ اهتَمَّ بِهِ تَکَلَّفَ عِلمَهُ ، ومَن تَکَلَّفَ عِلمَهُ اشتَدَّ طَلَبُهُ ، ومَنِ اشتَدَّ طَلَبُهُ أدرَکَ مَنفَعَتَهُ ؛ فَاتَّخِذهُ عادَةً .
فَإِنَّکَ تَخلُفُ فی سَلَفِکَ ، وتَنفَعُ بِهِ مَن خَلَفَکَ ، ویَرتَجیکَ فیهِ راغِبٌ ، ویَخشى صَولَتَکَ راهِبٌ ، وإیّاکَ وَالکَسَلَ عَنهُ وَالطَّلَبَ لِغَیرِهِ ، فَإِن غُلِبتَ عَلَى الدُّنیا فَلا تُغلَبَنَّ عَلَى الآخِرَةِ ، وإذا فاتَکَ طَلَبُ العِلمِ فی مَظانِّهِ فَقَد غُلِبتَ عَلَى الآخِرَةِ .
وَاجعَل فی أیّامِکَ ولَیالیکَ وساعاتِکَ لِنَفسِکَ نَصیباً فی طَلَبِ العِلمِ ؛ فَإِنَّکَ لَن تَجِدَ لَهُ تَضییعاً أشَدَّ مِن تَرکِهِ . ولا تُمارِیَنَّ فیهِ لَجوجاً ولا تُجادِلَنَّ فَقیهاً ، ولا تُعادِیَنَّ سُلطاناً ، ولا تُماشِیَنَّ ظَلوماً ، ولا تُصادِقَنَّهُ ولا تُصاحِبَنَّ فاسِقاً نَطِفاً ، ولا تُصاحِبَنَّ مُتَّهَماً ، وَاخزُن عِلمَکَ کَما تَخزُنُ وَرِقَکَ .
امام صادق علیه السلام ـ در بیان موعظه لقمان علیه السلام به پسرش ـ : اى پسرم! اگر در کودکى ادب آموختى ، در بزرگى سودش را مى برى . هر کس آهنگ ادب کند ، به آن اهتمام مى ورزد، و هر کس بدان اهتمام ورزد ، زحمتِ دانستن آن را تحمّل مى کند، و هر کس زحمت دانستن آن را بپذیرد ، جستجویش [در پى دانش] زیاد مى شود، و هر کس جستجویش زیاد شود، سودش را درمى یابد .
پس آن را عادت خود قرار دِه؛ چرا که تو جانشین گذشتگانى و به وسیله آن ، جانشین خود را سود مى بخشى و علاقه مند ، براى آن به تو امید مى بندد و ترسان، از عظمت تو مى هراسد . و از تنبلى نسبت به آن و از رفتن در پىِ غیر آن بپرهیز ؛ زیرا اگر در برابر دنیا شکست بخورى ، در برابر آخرت ، مغلوب نمى شوى ؛ ولى اگر جستجوى دانش در جایگاه هاى خودش را از دست بدهى ، در برابر آخرت ، مغلوب مى شوى .
بخشى از روزها و شب ها و لحظاتت را براى جستجوى دانش قرار بده ؛ چرا که تو زیانى شدیدتر از ترک آن را نمى یابى. و در آن ، با هیچ فرد لجوجى مستیز، و با هیچ فقیهى مجادله، با هیچ پادشاهى دشمنى، و با هیچ ستمگرى همراهى نکن و او را تصدیق منما . و با فاسقِ آلوده به گناه ، همنشینى نکن، و با متّهم [نیز] همنشینى نکن، و دانش خود را ذخیره کن ، همان طور که پولت را ذخیره مى کنى.
الإمام الصادق علیه السلام :قالَ لُقمانُ لاِبنِهِ : یا بُنَیَّ ، لا تَتَعَلَّمِ العِلمَ لِتُباهِیَ بِهِ العُلَماءَ ، أو تُمارِیَ بِهِ السُّفَهاءَ ، أو تُزانَ بِهِ فِی المَجالِسِ ، ولا تَترُکِ العِلمَ زَهادَةً فیهِ ورَغبَةً فِی الجَهلِ .
امام صادق علیه السلام :لقمان به پسرش گفت: «اى پسرم! دانش را براى فخر فروشى نزد دانشمندان یا نزاع با سفیهان یا زینت مجالس ، نیاموز و همچنین ، دانش را از سرِ بى رغبتى به آن و تمایل به نادانى ، رها نکن» .
الإمام الصادق علیه السلام ـ فیما وَعَظَ لُقمانُ ابنَهُ ـ : یا بُنَیَّ ، جالِسِ العُلَماءَ وزاحِمهُم بِرُکبَتَیکَ ، لا تُجادِلهُم فَیَمنَعوکَ .
امام صادق علیه السلام ـ در بیان نصایح لقمان علیه السلام به پسرش ـ : اى پسرم! با دانشمندان همشین باش و با زانو زدنت ، جایشان را تنگ کن ؛ ولى با آنان به مجادله نپرداز ، که در این صورت ، تو را از حضور باز مى دارند.
الإمام الصادق علیه السلام :قالَ لُقمانُ علیه السلام : یا بُنَیَّ ، لا تَتَّخِذِ الجاهِلَ رَسولاً ، فَإِن لَم تُصِب عاقِلاً حَکیماً یَکونُ رَسولَکَ فَکُن أنتَ رَسولَ نَفسِکَ .
یا بُنَیَّ ، اِعتَزِلِ الشَّرَّ یَعتَزِلکَ .
امام صادق علیه السلام :لقمان گفت: «اى پسرم! نادان را پیک خود انتخاب مکن. اگر شخص عاقل و حکیم که فرستاده تو باشد، پیدا نکردى، خود فرستاده خودت باش. اى پسرم! از بدى دورى کن تا آن هم از تو دورى کند» .
الإمام الصادق علیه السلام ـ لَمّا قیلَ لَهُ ما کانَ فی وَصِیَّةِ لُقمانَ ـ : کانَ فیهَا الأَعاجیبُ ، وکانَ أعجَبَ ما فیها أن قالَ لاِبنِهِ : خَفِ اللّه َ خیفَةً لَو جِئتَهُ بِبِرِّ الثَّقَلَینِ لَعَذَّبَکَ ، وَارجُ اللّه َ رَجاءً لَو جِئتَهُ بِذُنوبِ الثَّقَلَینِ لَرَحِمَکَ .
امام صادق علیه السلام ـ وقتى به ایشان گفته شد : در وصیت لقمان چه بود؟ ـ : در آن ، شگفتى هاى فراوانى بود و عجیب تر از همه ، این است که به پسرش گفت: «از خدا چنان بترس که [گویى] حتّى اگر با همه خوبى هاى انس و جن به پیشگاهش برسى ، عذابت مى کند و چنان به خدا امیدوار باش که [گویى ]حتّى اگر با همه بدى هاى انس و جن به پیشگاهش برسى ، به تو رحم مى کند» .
عنه علیه السلام ـ فیما وَعَظَ لُقمانُ ابنَهُ ـ : یا بُنَیَّ ، خَفِ اللّه َ خَوفاً لَو أتَیتَ القِیامَةَ بِبِرِّ الثَّقَلَینِ خِفتَ أن یُعَذِّبَکَ ، وَارجُ اللّه َ رَجاءً لَو وافَیتَ القِیامَةَ بِإِثمِ الثَّقَلَینِ رَجَوتَ أن یَغفِرَ لَکَ .
فَقالَ لَهُ ابنُهُ : یا أبَتِ ، وکَیفَ أُطیقُ هذا وإنَّما لی قَلبٌ واحِدٌ .
فَقالَ لَهُ لُقمانُ : یا بُنَیَّ لَوِ استُخرِجَ قَلبُ المُؤمِنِ فَشُقَّ لَوُجِدَ فیهِ نورانِ ، نورٌ لِلخَوفِ ونورٌ لِلرَّجاءِ ، لَو وُزِنا لَما رَجَحَ أحَدُهُما عَلَى الآخَرِ بِمِثقالِ ذَرَّةٍ .
فَمَن یُؤمِن بِاللّه ِ یُصَدِّق ما قالَ اللّه ُ ، ومَن یُصَدِّق ما قالَ اللّه ُ یَفعَل ما أمَرَ اللّه ُ ، ومَن لَم یَفعَل ما أمَرَ اللّه ُ لَم یُصَدِّق ما قالَ اللّه ُ ؛ فَإِنَّ هذِهِ الأَخلاقَ تَشهَدُ بَعضُها لِبَعضٍ ، فَمَن یُؤمِن بِاللّه ِ إیماناً صادِقاً یَعمَل للّه ِِ خالِصاً ناصِحاً ، ومَن عَمِلَ للّه ِِ خالِصاً ناصِحاً فَقَد آمَنَ بِاللّه ِ صادِقاً ، ومَن أطاعَ اللّه َ خافَهُ ، ومَن خافَهُ فَقَد أحَبَّهُ ، ومَن أحَبَّهُ اتَّبَعَ أمرَهُ ، ومَنِ اتَّبَعَ أمرَهُ استَوجَبَ جَنَّتَهُ ومَرضاتَهُ ، ومَن لَم یَتَّبِع رِضوانَ اللّه ِ فَقَد هانَ عَلَیهِ سَخَطُهُ ، نَعوذُ بِاللّه ِ مِن سَخَطِ اللّه ِ .
امام صادق علیه السلام :لقمان به پسرش موعظه کرد : «اى پسرم! از خدا چنان بترس که اگر قیامت را با همه خوبى هاى انس و جن دریابى، باز هم بهراسى که خداوند عذابت کند. و به خدا چنان امیدوار باش که اگر قیامت را با همه بدى هاى انس و جن دریابى، امیدوار باشى که خداوند تو را بیامرزد » .
پسرش به او گفت: اى پدرم! چگونه مى توانم چنین باشم ، در حالى که تنها یک قلب دارم؟
لقمان گفت: «اى پسرم! اگر قلب مؤمن بیرون آورده و پاره شود، دو نور در آن دریافت مى گردد : نورى براى خوف و نورى براى رجا ، که اگر وزن شوند ، هیچ یک ذرّه اى بر دیگرى ترجیح نخواهد داشت . هر کس به خدا ایمان آورَد ، سخن خدا را تصدیق مى کند و هر کس گفته خداوند را تصدیق کند، به دستور او جامه عمل مى پوشد . و هر کس به دستور او جامه عمل نپوشد، گفته خدا را تصدیق نکرده است زیرا این خلق و خوى ها ، بر درستىِ یکدیگر شهادت مى دهند. پس هر کس به خدا ایمان صادقانه داشته باشد، در عمل نیز با خدا خالصانه و خیرخواهانه رفتار مى کند و هر که در راه خدا خالصانه و خیرخواهانه عمل کند ، حقیقتا صادقانه به خدا ایمان آورده است . و هر که خدا را اطاعت کند، از او مى ترسد و هر که از او بترسد، او را دوست مى دارد و هر که او را دوست بدارد، از فرمانش پیروى مى کند و هر که از فرمانش پیروى کند ، مستحقّ بهشت و رضوانش مى گردد ، و هر که از رضوان الهى پیروى نکند، غضب خدا بر او هموار مى گردد. از غضب خدا ، به خدا پناه مى بریم!» .
الإمام الصادق علیه السلام :قالَ لُقمانُ لاِبنِهِ : یا بُنَیَّ ، اِختَرِ المَجالِسَ عَلى عَینَیکَ ، فَإِن رَأَیتَ قَوماً یَذکُرونَ اللّه َ فَاجِلس إلَیهِم ، فَإِنَّکَ إن تَکُ عالِماً یَنفَعکَ عِلمُکَ ویَزیدوکَ عِلماً إلى عِلمِکَ ، وإن تَکُ جاهِلاً یُعَلِّموکَ ، ولَعَلَّ اللّه َ أن یُطلِعَهُم بِرَحمَةٍ فَتَعُمَّکَ مَعَهُم .
امام صادق علیه السلام :لقمان به پسرش گفت: «اى پسرم! مجالس را با دو چشمانت، آگاهانه انتخاب کن. پس اگر گروهى را دیدى که خدا را یاد مى کنند، همراهشان بنشین؛ زیرا اگر عالم باشى، هم دانشت به تو سود مى رساند و هم آنهابر دانشت مى افزایند، و اگر نادان باشى، تو را دانش مى آموزند و چه بسا خداوند بر آنان نظر رحمت افکنَد، پس تو را نیز در بر گیرد».
الإمام الصادق علیه السلام :لَمّا وَعَظَ لُقمانُ ابنَهُ فَقالَ : أنَا مُنذُ سَقَطتُ إلَى الدُّنیَا استَدبَرتُ وَاستَقبَلتُ الآخِرَةَ ، فَدارٌ أنتَ إلَیها تَسیرُ أقرَبُ مِن دارٍ أنتَ مِنها مُتَباعِدٌ .
یا بُنَیَّ ، لا تَطلُب مِنَ الأَمرِ مُدبِرا ، ولا تَرفُض مِنهُ مُقبِلاً ؛ فَإِنَّ ذلِکَ یُضِلُّ الرَّأیَ ویُزری بِالعَقلِ .
امام صادق علیه السلام :هنگامى که لقمان پسرش را نصیحت کرد، گفت: «من از همان زمانى که به دنیا آمدم ، به آن پشت کردم و به سوى آخرت رفتم. پس خانه اى که تو به سوى آن روانى ، نزدیک تر است از خانه اى که تو از آن دور مى شوى.
اى پسرم! در پىِ چیزى نباش که پشت سر نهاده اى، و چیزى را که پیشِ رو دارى، رها نکن؛ زیرا این کار، رأى و نظر را گم راه مى کند و عقل را بى مایه مى گرداند».
الإمام الصادق علیه السلام ـ فیما وَعَظَ لُقمانُ ابنَهُ ـ : مَن أطاعَ اللّه َ خافَهُ ، ومَن خافَهُ فَقَد أحَبَّهُ ، ومَن أحَبَّهُ اتَّبَعَ أمرَهُ ، ومَنِ اتَّبَعَ أمرَهُ استَوجَبَ جَنَّتَهُ ومَرضاتَهُ ، ومَن لَم یَتَّبِع رِضوانَ اللّه ِ فَقَد هانَ عَلَیهِ سَخَطُهُ . نَعوذُ بِاللّه ِ مِن سَخَطِ اللّه ِ .
امام صادق علیه السلام ـ در بیان نصایح لقمان علیه السلام به پسرش ـ : هر کس خدا را اطاعت کند ، از او مى ترسد. و هر کس از خدا بترسد ، او را دوست مى دارد. و هر کس خدا را دوست بدارد ، از فرمانش پیروى مى کند. و هر کس از خدا پیروى کند ، بهشت و رضاى او را از آن خود مى سازد. و هر کس به دنبال رضاى الهى نباشد ، به آسانى ، خود را مشمول خشم الهى مى گرداند. از خشم خدا به خدا پناه مى بریم!
عنه علیه السلام :فی وَصِیَّةِ لُقمانَ لاِبنِهِ : یا بُنَیَّ ، اِعلَم أنَّ الدُّنیا قَلیلٌ ، وعُمُرَکَ مِنها قَلیلٌ مِن قَلیلٍ ، ویَقِرُّ مِنَ القَلیلِ قَلیلٌ .
امام صادق علیه السلام :لقمان در سفارش به پسرش، گفت: «اى پسرم! بدان که [متاع] دنیا ناچیز است و عمر تو اندکى از آن ناچیز است، و از آن اندک نیز اندکى مانده است».
الإمام الصادق علیه السلام :قالَ لُقمانُ : یا بُنَیَّ ... اِقنَع بِقَسمِ اللّه ِ لَکَ یَصفُ عَیشُکَ ، فَإِن أرَدتَ أن تَجمَعَ عِزَّ الدُّنیا فَاقطَع طَمَعَکَ مِمّا فی أیدِی النّاسِ ، فَإِنَّما بَلَغَ الأَنبِیاءُ وَالصِّدّیقونَ ما بَلَغوا بِقَطعِ طَمَعِهِم .
امام صادق علیه السلام :لقمان گفت: «اى پسرم! ... به قسمت الهى قانع باش تا زندگى ات پاک باشد. پس اگر خواستى عزّت دنیا را گرد آورى ، طمع خود را از آنچه در دست مردم است، ببُر . همانا پیامبران و صدّیقان، به اندازه قطع طمعشان ، به آن مقامات رسیدند ».
الإمام الصادق علیه السلام :قالَ لُقمانُ علیه السلام لاِبنِهِ : ... یا بُنَیَّ ، اِحذَرِ الحَسَدَ فَلا یَکونَنَّ مِن شَأنِکَ ، وَاجتَنِب سوءَ الخُلُقِ فَلا یَکونَنَّ مِن طَبعِکَ ، فَإِنَّکَ لا تَضُرُّ بِهِما إلاّ نَفسَکَ ، وإذا کُنتَ أنتَ الضّارَّ لِنَفسِکَ کَفَیتَ عَدُوَّکَ أمرَکَ ، لِأَنَّ عَداوَتَکَ لِنَفسِکَ أضَرُّ عَلَیکَ مِن عَداوَةِ غَیرِکَ .
امام صادق علیه السلام :لقمان گفت: . . . «اى پسرم! از حسد بر حذر باش، که در
شأن تو نیست، و از بداخلاقى دورى کن، که از سرشت تو نیست؛ زیرا تو به وسیله آن دو ، جز به خودت ضرر نمى زنى، و هر گاه به خودت ضرر رساندى، دشمنت را از پرداختن به کار تو کفایت مى کنى؛ زیرا دشمنى تو با خودت، از دشمنى دیگرى زیان بارتر است».
الإمام الصادق علیه السلام :قالَ لُقمانُ لاِبنِهِ : یا بُنَیَّ ، لِکُلِّ شَیءٍ عَلامَةٌ یُعرَفُ بِها ویُشهَدُ عَلَیها ... ولِلحاسِدِ ثَلاثُ عَلاماتٍ : یَغتابُ إذا غابَ ، ویَتَمَلَّقَ إذا شَهِدَ ، ویَشمَتُ بِالمُصیبَةِ .
امام صادق علیه السلام :لقمان به پسرش گفت: «اى پسرم! هر چیز ، نشانه اى دارد که بدان شناخته مى شود و بر اساس آن، گواهى مى گردد... . حسود ، سه نشانه دارد : غایب را غیبت، حاضر را چاپلوسى، و گرفتار را شماتت مى کند» .
الإمام الصادق علیه السلام :قالَ لُقمانُ لاِبنِهِ : یا بُنَیَّ ، لِکُلِّ شَیءٍ عَلامَةٌ یُعرَفُ بِها ویُشهَدُ عَلَیها ... ولِلمُرائی ثَلاثُ عَلاماتٍ : یَکسَلُ إذا کانَ وَحدَهُ ، ویَنشَطُ إذا کانَ النّاسُ عَندَهُ ، ویَتَعَرَّضُ فی کُلِّ أمرٍ لِلمَحمَدَةِ .
امام صادق علیه السلام :لقمان به پسرش گفت: «اى پسرم! هر چیز نشانه اى دارد که بدان شناخته مى شود و بر اساس آن، گواهى مى گردد... ریاکار نیز سه نشانه دارد: هر گاه تنها باشد، کسل است، و هر گاه پیش مردم باشد ، شاد است، و هر کارى را که در آن ستایش باشد ، انجام مى دهد».
الإمام الصادق علیه السلام :قالَ لُقمانُ لاِبنِهِ : یا بُنَیَّ ، إیّاکَ وَالضَّجَرَ وسوءَ الخُلُقِ وقِلَّةَ الصَّبرِ، فَلا یَستَقیمُ عَلى هذِهِ الخِصالِ صاحِبٌ، وألزِم نَفسَکَ التُّؤَدَةَ فی اُمورِکَ، وصَبِّر عَلى مَؤوناتِ الإِخوانِ نَفسَکَ ، وحَسِّن مَعَ جَمیعِ النّاسِ خُلُقَکَ .
امام صادق علیه السلام :لقمان به پسرش گفت: «اى پسرم! از بى قرارى و بداخلاقى و کم صبرى بپرهیز، که هیچ کس با این خصوصیّات، پایدار نمى ماند. در کارهایت آرام و نرم باش، و بر خود هزینه برادران [ِدینى] را هموار کن ، و با همه مردم، اخلاق نیکو داشته باش».
الإمام الصادق علیه السلام ـ فیما وَعَظَ لُقمانُ ابنَهُ ـ : یا بُنَیَّ ، لا تَرکَن إلَى الدُّنیا ولا تَشغَل قَلبَکَ بِها ، فَما خَلَقَ اللّه ُ خَلقاً هُوَ أهوَنُ عَلَیهِ مِنها ، ألا تَرى لَم یَجعَل نَعیمَها ثَواباً لِلمُطیعینَ ، ولَم یَجعَل بَلاءَها عُقوبَةً لِلعاصینَ .
امام صادق علیه السلام ـ در بیان نصایح لقمان علیه السلام به پسرش ـ : اى پسرم! به دنیا تکیه نکن و دلت را به آن مشغول نگردان، که خداوند ، چیزى پَست تر از دنیا نیافریده است. مگر نمى بینى که خداوند ، نعمت هاى دنیا را براى فرمانبران، پاداش و گرفتارى هاى آن را براى گناهکاران کیفر قرار نداده است؟
خیلی خوب بود .